Als je (burgerlijk ongehoorzame) acties organiseert is het belangrijk je ervan bewust te zijn dat je hiermee als een risico gezien kan worden door de staat. De politie en geheime diensten doen uitgebreid onderzoek naar activistische bewegingen als Extinction Rebellion. [1] Dit doen ze zowel om specifieke acties te monitoren en tegen te houden, als om netwerken van activisten in kaart te brengen en uit elkaar te spelen. De politie en geheime diensten maken hiervoor gebruik van zowel online surveillance, als van het benaderen van activisten als informant en het inzetten van professionele infiltranten. De geschiedenis laat zien dat wantrouwen over infiltranten één van de belangrijkste wapens is die overheid heeft om bewegingen uit elkaar te spelen. Deze handleiding geeft je daarom een aantal basistips over hoe je als organizer op een veilige manier acties kan organiseren zonder je te laten meeslepen door wantrouwen en paranoia. Wees je ervan bewust dat je de veiligheid van je beweging nooit helemaal goed kan regelen, maar dat je de risico's dat het foutgaat door een aantal afspraken goed te volgen aanzienlijk kan verminderen.
Lees ook waar je als organizer op het gebied van digitale veiligheid rekening mee moet houden, en als je deel neemt aan acties less de Veiligheid handleiding voor actie deelnemers.
Extinction Rebellion maakt vaak gebruik van massale burgerlijke ongehoorzaamheidsacties. Het succes van zulke acties hangt minder af van verrassing maar juist van de hoeveelheid mensen die mee kan doen, en een bepaalde mate van openheid is dus belangrijk. Ook bij zulke acties zijn er wel een aantal uitgangspunten om rekening mee te houden, om rebellen niet alleen tijdens de actie, maar ook bij het organiseren van acties in de toekomst, te beschermen.
¶ Basisuitgangspunten
- De politie is niet je vriend: Hoe vriendelijk de politie zich (richting XR) soms ook opstelt, ga niet met de politie in gesprek. Als beweging valt er niks te winnen omdat agenten uiteindelijk altijd bevelen van hogerop/de burgemeester krijgen en opvolgen. Het enige wat er kan gebeuren is dat je (per ongeluk) informatie deelt. Door je aardig op te stellen richting de politie toon je bovendien weinig solidariteit naar groepen gemarginaliseerde mensen, of andere activistische bewegingen die met discriminatie en politiegeweld te maken hebben.
- Anonimiteit: Het geheim houden van je echte naam en het gebruiken van actienamen is een goede manier om het moeilijker te maken voor de politie om bewegingen als Extinction Rebellion in kaart te brengen. Ook als (een deel van) de groep je echte naam kent, kan het gebruiken van een actienaam in alle communicatie het moeilijker maken voor de politie om je te veroordelen. Ook al zou je voor de organisatie van een specifieke actie prima onder je eigen naam kunnen gaan draag je bij aan de veiligheid van de beweging op de lange termijn door dat niet te doen. Als je overweegt anoniem te gaan in acties lees dan de anonimiteit handleiding.
- Apparaten tijdens acties: Neem als organizer geen apparaten mee naar acties. Doe je dit toch, gebruik burner-phones (telefoons die je koopt voor de actie, met een losse simkaart, die je na de actie weer weggooit) en encrypt deze telefoons.
Als je kleinere, disruptievere acties organiseert, of als een grotere actie kleine, disruptieve elementen heeft, is het nog belangrijker bewust om te gaan met veiligheidsrisico's.
¶ Uitgangspunten bij disruptieve verrassingsacties
- Meetings: Plan acties in fysieke meetings. Is dit niet voor elk actiemeeting mogelijk, bedenk dan welk deel je online organiseert, en welk deel je fysiek organiseert. Gebruik voor online actiemeetings altijd een goed versleuteld platform (zie digitale veiligheid). Volg de meeting vanuit een laptop en leg andere toestellen, zoals je telefoon, alsnog buiten gehoorafstand.
- Communicatiemiddelen:- Geen telefoons/laptops etc tijdens actiemeetings: als je een actie plant, zorg dan dat alle apparaten met een internetverbinding in een andere ruimte, ruim buiten gehoorsafstand van de bespreking liggen. Het uitzetten van telefoons, of het verwijderen van een simkaart, is niet voldoende. Als je aantekeningen wilt maken tijdens de meeting, doe dat dan niet op een laptop, maar op papier (of een analoge typmachine
).- Plan disruptieve acties het liefst op papier, of anders in een cryptpad met wachtwoord (maar zet hier dan alsnog grote lijnen in en geen details). Als je details over een actie digitaal moet delen, beperk dan welke informatie je deelt en met wie, verstuur deze alleen via Signal en stel in dat het bericht kort nadat het is gelezen weer verdwijnt. - Need-to-know: Deel informatie alleen met mensen die deze echt moeten weten, als je finger leaders brieft, geef ze dan de informatie die zij nodig hebben om hun rol goed te vervullen (ook als plannen anders lopen dan gedacht) maar geef ze geen onnodige details over elementen van de actie waar zij niks mee te maken hebben in gevaar kunnen brengen. Als vuistregel kun je dus nemen: informatie hoef je alleen te weten als je zonder die informatie niet je taak/rol zou kunnen uitvoeren.
- Organizers: Als iemand een actie mee wil organiseren die je niet kent, vraag dan meerdere mensen garant te staan voor deze persoon. Iemand kan alleen garant staan voor iemand als die goede ervaring bij één of meerdere disruptieve acties heeft met deze persoon. Als iemand graag mee wil doen, maar zich nog moet bewijzen is dat geen probleem. Er zijn genoeg rollen waarin mensen die nog niet in alles in vertrouwen kunnen worden genomen kunnen bijdragen. Het is dus ook helemaal oké als je niet voor iemand garant kan staan.